مدرسه علمیه حضرت قاسم بن الحسن(ع) تهران

اضطراب پدیده طبیعی است که درتمام سنین در ما وجود دارد و وجود آن نه تنها مخل و بازدارنده نیست، بلکه ممکن است عامل نیز باشد. اما بحث ما دراین مقاله نوعی اضطراب است که شخص را منفعل کرده و موجبات پسرفت او را فراهم میکند. اضطراب، احساس ناخوشایند و دلواپسی و دلشورهای است که با علائم جسمانی معینی همراه است. تحقیقات نشان میدهد ترس و اضطراب بیش از ۷۵درصد کارآیی افراد را کاهش میدهد و درصورتیکه بتوانیم با روشهای صحیح ترس و اضطراب را از بین ببریم، آرامش درونی عامل بسیاری مؤثری درپیشرفتهای ما خواهد بود.
علائم کسانیکه مضطرب هستند عبارت است از:
ریشه یابی
اصلی ترین پارامتر دررفع اضطراب و ایجاد آرامش کشف ریشه ترس است. دربیش از ۸۰درصد موارد علت ترس، واضح و روشن است. دلیل این موضوع خاصیت «منحرف سازی» یا «پیوسته سازی» ذهن است. این خاصیت، سبب میشود تا زمانیکه جهت رفع اضطراب به موضوعی فکر میکنیم، به صورت ناخودآگاه ذهن ما دردنیای تصورات و تخیلات سیر کرده و ما را از موضوع اصلی منحرف میسازد. بهترین روش ریشه یابی علل ترسها بدون تأثیر خاصیت پیوسته سازی ذهن، نوشتن علت ترس برروی کاغذ است. اینکار را به روش «بارش مغزی» انجام دهید.

به خود وضمیر خود فرصت دهید تا هرچه میخواهد بنویسد. نوشتن علت اضطراب، دو مزیت مهم دارد:

۱- شفاف سازی و از بین رفتن ابهام در علت ترس
۲- حذف بسیاری از ترسها وقتی شفاف و واضح میشوند.
«ترسهایتان را بنویسید و اصلیترین ریشه ها را معین کنید»
روشی برای رفع اضطراب و ایجاد آرامش:
تورهای نجات :
تصور کنید باید طول یک چوب بلند باعرض کم (مثلاً cm 20) را که روی سطح زمین قرار گرفته، طی کنید ، بدون آنکه پای شما باسطح زمین برخورد کند. مسلماً به راحتی میتوانید این کار را انجام دهید. اما اگر همین چوب به ارتفاع ۱۰۰ متری سطح زمین منتقل شود، عبورکردن و طی کردن مسیر از روی چوب بسیار دشوار خواهد شد و همراه با ترس زیاد و احتمالاً افتادن همراه خواهد بود.
«تر س از افتادن» تنه ا عامل عدم موفقیت درطی کردن چوب است . چراکه تمامی شرایط به جز ارتفاع ثابت مانده است. اکنون تصور کنید درشعاع بسیار وسیعی، تورهای نجاتی گسترانده شده که قطعاً شما را حفاظت خواهد کرد و پس از افتادن هیچ صدمه ای نخواهید دید. فکر کنید، احساس میکنید در این شرایط، گذرکردن و طی کردن چوب بسیار بسیار راحتتر و ممکن خواهد بود. به راستی دلیل این موضوع چیست؟

اگر پس از یافتن ریشه اضطراب، تورهای نجات خود را بسازید و به آنها ایمان داشته باشید احتمال موفقیت شما (عبوراز مسیر) بسیار بیشتر خواهد شد. ساختن تورهای نجات بسیار ساده است.

کافی است فرمول زیر را استفاده کنید:

«میترسم از اینکه . . . . » وسپس اگر (علت و ریشه ترس) اتفاق افتد درعوض . . . . . .

هدف از اجرای این روش جلب توجه فردمضطرب به سایر ابعاد زندگی است. و اینکه اگر موضوع ترس اتفاق بیافتد. موارد بسیار دیگری (تجربه مجدد موضوع، عوض کردن راه و …) وجود دارد که میتوان باامید به آنها زندگی کرد.
یادمان باشد که، تورهای نجات صرفاً جهت ایجاد آرامش و درنهایت رسیدن به هدف است و نباید باعث سستی شود.
نگاه کلی به زندگی :
غالباً افراد مضطرب در هرلحظه دریک موضوع غرق میشوند و ادامه زندگی را منوط به وقوع یا عدم وقوع اتفاق موردنظر میدانند. درحالیکه اگر فکر کنیم لحظات بسیاری را به یاد خواهیم آورد که از موضوع خاصی مضطرب و نگران بوده ایم و با گذشت زمان (وقوع یا عدم وقوع آن موضوع) به هرصورت آن موضوع فراموش شده و شرایط دیگری جایگزین آن شده است. تا چه زمان دراضطراب زندگی کنیم! در یک لحظه از ابتدا تا انتهای زندگی خود را تجسم کنید، موقعیتی که هم اکنون درآن قرار دارید و از آن میترسید چند روز زندگی شما است؟ به واقع اگر از دوران کودکی تا جوانی، میان سالی، پیری را با یک نگاه کلی بنگریم، متوجه میشویم که شرایط هرلحظه درحال تغییر است، و ما چون درآن موضوع غرق شده ایم همه چیز را به آن وابسته میدانیم. درصورتیکه شاید یک هزارم لحظات زندگی ما را نیز تشکیل ندهد.
پس: برای رسیدن به اهداف خود تلاش کنید اما درآن غرق نشوید و تمامی زندگی خود را به آن وابسته نکنید.
انتظارات معقول از خود :
عامل بسیاری از ترسها انتظار و توقع غیرمعقول و غیرمنطقی دیگران و خود ما است. یادمان باشد تواناییهای انسانها متفاوت است. هرکس خود به خوبی میداند که انتظار معقول از خودش تا چه حدی است! وقتی دیگران بیش از تواناییهای ما از ما انتظار دارند، ما دائماً درترس به سر میبریم تا نکند انتظارات دیگران و حتی خودمان برآورده نشود.
برای رفع این شرایط ابتدا با دیدی واقعی، تواناییهای خود را درهر زمینهای که لازم است (مثلاً درامتحانات کسب نمره- یا درکنکور کسب رتبه و یا درشغل کسبجایگاه و …) معین کنیم و سپس با اطرافیان نزدیک خود آنرا درمیان بگذاریم، آنگاه با آرامش و اطمینان کامل جهت رسیدن به آن تلاش کنید.

بسیار مهم:
تواناییهای انسان نامحدود است و ما به هر آنچه که بخواهیم، میتوانیم دست پیدا کنیم، اما … باید مراحل رشد و ترقی را مرحله به مرحله طی کنیم. آسانسور موفقیت وجود ندارد تنها باید از پلکان موفقیت بالا برویم. بنابراین توانمندیهای خود را آزاد کنید و آنها را محدود نکنید. اما در هرمرحله باتعیین انتظار از خود، اضظراب را کاهش داده و درمرحله بعد (پس از رسیدن به پله دوم) مجدداً انتظارات را معین و شفاف کنید.

«یاد خدا آرامش بخش قلبهاست»:
مؤثرترین روش کاهش اثر ناشی از استرس، یاد خدا است. به راستی چه قدرتی عظیمتر از خالق مهربان دراین دنیا وجود دارد. کدامیک از اتفاقات زندگی پرقدرتتر و عظیمتر از یگانه عالم است! خدا درتمامی لحظات پشتیبان و نگهدار ما است. قطعاً لحظات بسیاری به یاد می آوریم که دراوج ناامیدی، نیرویی ما را حمایت کرده است، چرا باید بترسیم! وقتی عظیم ترین نیروها ما را حمایت میکند. اگر لحظه ای به درون توجه کنیم و وجود بین حامی و مراقب را احساس کنیم، آرامشی باورنکردنی خواهیم یافت. لحظهای فکرکنید: … کدام نیرو یا کدام شرایط است که باداشتن نیروی عظیمی چون خدا، ذره ای نگران کننده باشد؟
رسیدن به آرامش را دوست داشته باشید و برای آن وقت بگذارید: 5
فشارهای رقابتی در این دنیا تمام نشدنی است. این را هرگز فراموش نکنید. داشتن آرامش درونی بزرگترین خوشبختی است، آنرا با چه چیزی عوض میکنید؟
به آرامش درونی فکر کنید و خود را درحالت آرام و راحت و بدون تنش تصور کنید. تمامی انسانها دردنیا تلاش میکنند تا به آرامش برسند، و با به دست آوردن «رتبه، نمره، پست و مقام و … « بتوانید آرامش خود را تضمین کنند. درحالیکه آرامش درون انسانها است. خود و آرامش خود را تحت هیچ شرایطی برهم نزنید. فشارهای رقابتی، تمام نشدنی است، به راستی آن را با چه چیزی عوض میکنید
؟
چهار راهکار عملی برای داشتن آرامش:
علاوه بر روشهای ذهنی موفق، راه کارهای علمی زیر نیز تا حد زیادی درایجاد آرامش مؤثر هستند، که عبارتند از:

- خواب کافی :
خستگی بهترین یار استرس و فشارهای روانی است. خواب یک نیاز بزرگ است. قبل از خواب یک استهمام آب گرم و نوشیدن شیر، خواب آرامی را برای ما بههمراه دارد. یادمان نرود قطعاً:
«خواب آرام شب، روز خوبی را برای ما به ارمغان می آورد.»

تغذیه مناسب:
روز خود را باخوردن یک صبحانه کامل آغاز کنید. درطول روز نیز با افزایش تعداد وعده ها و کاهش حجم غذایی، بیشتر از موادغذایی کم چرب، سبزیجات و لبنیات استفاده کنید. گرسنگی و نامنظم بودن ساعت وعده ها و نخوردن صبحانه از عوامل مؤثر دراسترس است.

ورزش
فعالیت بدنی مرتب بهترین راه جلوگیری از تنش و آرام کننده روح و جسم است. با انجام ورزشهای مفرح و شادی برانگیز مسطح (ekdirphin) آندرفین را دربدن افزایش داده و حس خوشی و سرحالی را درخود افزایش دهید.
تنفس عمیق:
از راههای بسیار مؤثر درکسب آرامش است. هرگاه احساس استرس و اضطراب داشتید، چشمان خود را ببندید و چند نفس عمیق بکشید (روش صحیح تنفس: ۲ ثانیه دم- ۴ ثانیه حس تنفس و ۱ ثانیه بازدم است) در ا ین روش که با فعالیت عضله دیافراگم همراه است، قطر شکم به هنگام دم افزوده و درهنگام بازدم کاسته میشود. سپس با آرامش و اطمینان جهت رسیدن به اهداف خود تلاش کنید.

منبع: محمد‌‌رضا پور د‌ستمالچی – مشاور تحصیلی