ضرورت بحث سبك زندگي در زندگي امام صادق(ع)
نقش و جايگاه تاريخي امام صادق(ع) در سير تاريخي جبهه حق، چنان برجسته است كه تشيع كه امتداد تاريخي جبهه حق است، از زمان آن حضرت تشيع جعفري يا مكتب جعفري ناميده ميشود. تأثير آن حضرت از جنبههاي سياسي، اقتصادي يا اجتماعي نيست، بلكه از جنبه فكري و فرهنگي است. پرسش اساسي اين است كه چگونه اين رسالت تاريخي-فرهنگي موجب پيدايش تشيع جعفري شد؟
همواره ادوار تاريخي مكتب حق، ريزشهاي فراواني داشته است. مهمترين علت اين ريزشها، وابستگي نوايمانان به شيوههاي باطل پيشين و نبود آمادگي براي تحول خالصانه و كامل در مسير حق و پذيرش شيوه متعالي آن براي نظام زندگي بوده است.اين مسئله، به ويژه در تاريخ يهود ديده ميشود كه به سبب چند قرن زندگي در مصر و اثرپذيري مستقيم و غير مستقيم از نظام فرهنگي و ارزشي گذشته مصر، شيوه زندگي آنان به شيوهاي در هم آميخته از حق و باطل تبديل شده بود. اين شيوه التقاطي به مدت هزار سال سبب زحمت تاريخي انبياي آسماني، از حضرت موسي تا حضرت عيسي، براي راهنمايي آنان به سبك و نظام زندگي توحيدي شد. سرانجام پافشاري آنان بر آن سبك التقاطي سبب شد سنّت تحويل و تبديل اعمال شود و جريان تاريخي حق از يهود به جزيرةالعرب انتقال يابد.
در جزيرةالعرب نيز كه در گرداب جاهليت فرو رفته بود، تلاشهاي 23 ساله پيامبر در اولين گام خود، تغيير سبك و نظام زندگي جاهلي به شيوه اسلامي بود، ولي ائتلاف نظامها وسبكهاي مشركانه، منافقانه و اهل كتاب، سرانجام به غصب خلافت پس از رحلت پيامبر منجر شد.
تحليل تاريخي و فرهنگي غصب خلافت از منظر بازشناسي سبك و نظام زندگي، نشان ميدهد كه غاصبان خلافت نظام و شيوه زندگي توحيدي خالصانه را برنميتافتند كه حق تعالي در بالاترين جايگاه آن و مبناي نظام زندگي بر پايه قرآن و عترت پيامبر است؛ عترتي كه خانههايشان محل نزول وحي و كانون نور و زندگاني است.
شرط کمال اعمال نیک و حسنات
عن النبی (ص): ثَلاثٌ مَن لَم تَكُن فيهِ لم یتم َّ لهم عمل،وَرَعٌ يَحجُزُهُ عَن مَعاصِى اللّهِ عَزَّوَجَلَّ،و خُلُقٌ یداری به الناس،و حِلمٌ يَرُدُّ بِهِ جَهلَ الجاهِلِ. ( الشافی صفحه 559)
شرح حدیث از حضرت آیت ا.. العظمی امام خامنه ای (مدظلّه العالی)
سه خلصت است که اگر در کسی نباشد ، کار او کامل نخواهد شد، یا کار کامل و تمامی از او سر نخواهد زد.یعنی: شرط کمال اعمال نیک و حسنات انسان در زندگی، وجود این سه خصلت است،مجموعه این سه خصلت موجب می شود که فعالیت انسان،عمل انسان در طول زندگی،یک عمل کامل و تامّی باشد.
1 - ورع داشته باشد ، که این ورع موجب می شود انسان از معاصی الهی دوری کند. ورع، مانع می شود از ارتکاب معصیت. این شرط اول است.
2 - اخلاقی داشته باشد که با مردم به وسیله این اخلاق مدارا کند. مدارا یعنی ملاطفت کردن،رفتار ملاطفت آمیز با مردم داشتن. اعم از مؤمن و غیر مؤمن،اعمّ از آن کسی که انسان او را از لحاظ اعمال و رفتار می پسندد، یا نمی پسندد . با همه مدارا کند. این مدارا … یک جنبه دیگری است، غیر از جنبه امر به معروف و نهی از منکر، و غیر از جنبه تکبّرِ با متکبّراست … اینها باهم منافاتی ندارند. هر کدام یک مقوله ای است. معنای مداراة الناس این است که در معاشرت های متعارف زندگی،انسان با افراد با مدارا رفتار کند. این مدارا گاهی به معنای اخلاق خوش و رفتار نرم است،گاهی به معنای اغماض از بعضی از بدیهایی است که از او سر می زند…
3 - حلم ( نیز در این روایت ) به معنای ظرفیت و بردباری است، انسان روحاً دارای این ظرفیت باشد،که اگر بدی ای را دید،از جا در نرود. حلم در مورد شادمانی ها هم می آید.انسان یک چیزی را که مایه خوشبختی و خوشحالی اوست،اگر برای او پیش آمد،از جا در نرود. حلم به این معناست.
(جلسه 282، مورخ ، سه شنبه 15 /2/ 88)
آقا اجازه!
آقا اجازه! اين دو سه خط را خودت بخوان!
قبل از هجوم سرزنش و حرف ديگران
آقا اجازه! پشت به من کرده قلبتان
ديگر نمي دهد به دلم روي خوش نشان!
قصدم گلايه نيست، اجازه! نه به خدا!
اصلا به اين نوشته بگوييد «داستان»
من خسته ام از آتش و از خاک، از زمين
از احتمال فاجعه، از آخرالزمان!
آقا اجازه! سنگ شدم، مانده در کوير
باران بيار و باز بباران از آسمان
- اهل بهشت يا که جهنم؟ خودت بگو!
- آقا اجازه! ما که نه در اين و نه در آن!
«يک پاي در جهنم و يک پاي در بهشت»
يا زير دستهاي نجيب تو در امان!
آقا اجازه!……………………….
…………………………………!
باشد! صبور مي شوم اما تو لااقل
دستي براي من بده از دورها تکان…
باشد! سکوت مي کنم اما خودت ببين..!
آقا اجازه! منتظرند اينهمه غريب….
هفت کار را مخفی کن
روایتی بسیار زیبا از حضرت امیر علیه السلام :
ﺍﻣﯿﺮﺍﻟﻤﻮﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯽ ﻋﻠﯿﻪ ﺍﻟﺴﻼﻡ ” فرمودند : در حضور هفت گروه، هفت کار را مخفی کن تا سعادتمند گردی:
.1 ﺩﺭ ﺣﻀﻮﺭ ﻓﻘﯿﺮ، ﺩﻡ ﺍﺯ ﻣﺎﻝ ﻭ ﻣﻨﺎﻟﺖ ﻧﺰﻥ .
.2 ﺩﺭ ﺣﻀﻮﺭ ﺑﯿﻤﺎﺭ ،ﺳﻼﻣﺘﯽ ﺍﺕ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺭﺧﺶ ﻧﮑﺶ .
.3 ﺩﺭ ﺣﻀﻮﺭ ﻧﺎﺗﻮﺍﻥ ، ﻗﺪﺭﺕ ﻧﻤﺎﯾﯽ ﻧﮑﻦ
.4 ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻏﺼﻪ ﺩﺍﺭ، ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﯽ ﻧﮑﻦ.
.5 ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺯﻧﺪﺍﻧﯽ، ﺁﺯﺍﺩﯼ ﺍﺕ ﺭﺍ ﺟﻠﻮﻩ ﻧﻤﺎﯾﯽ ﻧﮑﻦ .
.6 ﺩﺭ ﺣﻀﻮﺭ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺑﯽ ﺑﭽﻪ، ﺍﺯ ﺑﭽﻪ ﻫﺎﯾﺖ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻧﮑﻦ .
.7 ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﯾﺘﯿﻢ ﺍﺯ ﭘﺪﺭ ﻭ ﻣﺎﺩﺭﺕ ﻧﮕﻮ.
(ﭼﻮﻥ ﺳﻮﺯ ﺩﻝ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺯﻭﺩﯼ ﺳﺮﺩ ﻧﻤﯿﺸﻮﺩ…)
کتاب تحف العقول صفحه167
وظایف جوان منتظر
بیشک جوانان از مهمترین سرمایههای یک جامعه به شمار میآیند؛ چون فطرت و طبیعت پاک جوانان همواره با هیجان و پویایی همراه است.
پیشرفت و تعالی هر جامعه در گرو پیشرفت جوانان آن است. جوانان، بازوی قدرتمند دفاع و سازندگی در هر جامعه میباشند. در تمام جوامع بشری، جوانان، سمبل نشاط و بالندگی هستند و با تحولات اجتماعی و فرهنگی جامعه خود رابطه مستقیم دارند. از این رو، جوانان، پیوسته مورد عنایت ویژه فرستادگان الهی و مصلحان بودهاند.
با توجه به خصلت، مرام و شخصیت جوانان در عصر ظهور، اکثر یاران امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف از این گروه سنی هستند؛ چراکه دارای ویژگیهایی همچون صفای باطن، زیباگرایی، شجاعت و شهامت، نوگرایی، وفاداری، آزادگی، فداکاری و… هستند که تمام اینها در حکومت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف نمود مییابد.[۱]
حال باید دید جوانانی که عاشق حضرت هستند، در دوران غیبت چه باید بکنند؟
وظایف اصلی و مهم جوانان منتظر در چهار بخش، مورد بررسی قرار میگیرد:
۱. معرفت ۲. محبت ۳. اطاعت ۴. فعالیت.
دعای پیامبر (ص) در وداع جمعه آخر ماه رمضان
دعای پیامبر (ص) در وداع جمعه آخر ماه رمضان (زاد المعاد)
از جابر بن عبد اللّه انصارى منقول است كه گفت:
رفتم به خدمت حضرت رسول صلّى اللّه عليه و آله در جمعه آخر ماه رمضان، چون نظر آن حضرت بر من افتاد فرمود كه اين آخرين جمعهاى است از ماه مبارك رمضان پس آن را وداع كن و بگو:
اللَّهُمَّ لَا تَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ صِيَامِنَا إِيَّاهُ فَإِنْ جَعَلْتَهُ فَاجْعَلْنِي مَرْحُوماً وَ لَا تَجْعَلْنِي مَحْرُوما. [1]
بار خدايا! اين را آخرين دوران روزهدارى ما در آن قرار مده و اگر قرار دهى پس مرا بخشيده شده و رحمت شده بگردان و محرومم قرار مده.
زيرا كه هركه اين دعا را در اين روز بخواند به يكى از دو خصلت نيكو ظفر مىيابد؛ يا به رسيدن ماه رمضان آينده يا به آمرزش خدا و رحمت بىانتها.
[1] ) اقبال الاعمال، ص 243.