دستورالعمل امام رضا(ع) برای رفع غم و اندوه
وقتی در کاری عاجز شدیم، وقتی غم و اندوه گریبانمان را گرفت، وقتی ناامیدی از هر سو به ما هجوم آورد، وقتی از همه چیز و همه کس خسته شدیم و وقتی کارد به استخوانمان رسید، چه کنیم؟ چگونه به درگاه خدا دعا کنیم تا زنگار از دلمان بزداید؟ امام علیبن موسیالرضا(ع) برای این درد نسخهای نافع دارد.
آن حضرت در یکی از دعاهای خود چگونگی درخواست برای برطرف شدن غم و اندوه را آموزش میدهند. ایشان میفرمایند:
هر که غم و اندوهی دارد، دو رکعت نماز به جا آورد و در هر رکعت یک بار سوره حمد و 13 بار سوره قدر را بخواند و هنگامی که از نماز فارغ شد، به سجده برود و بگوید:
«اللّهم یا فارج الهمّ و کاشف الغمّ، و مجیب دعوة المضطرّین، و رحمان الدّنیا، و رحیم الاخرة، صلّ علی محمد و آل محمد، و ارحمنی رحمة تُطفِیءُ بها عنّی غضبک و سخطک، و تُغنینی بها عمّن سِواک»
خداوندا! ای گشاینده و زداینده (ابرهای) حزن و اندوه و ای برطرف کننده غم و ای اجابتکننده دعای انسانهای مضطر و بیچاره و ای بخشاینده در دنیا، و بسیار مهربان در آخرت، بر محمد و آل محمد درود و رحمت فرست، و بر من رحم کن، رحمتی که به وسیله آن خشم و نارضایتیات نسبت به من را خاموش سازی و مرا از غیر خودت بینیاز کنی.
سپس گونه راست خود را به زمین چسبانده و بگوید:
«یا مُذلّ کل جبار عنید، و یا معزّ کلّ ذلیل، قد وحقّک بلغ المجهود منّی فی امر “کذا"، ففرّج عنّی.» ای ذلیلکننده هر متکبر سرکش و ای عزیزکننده هر خوار و ذلیلی، قسم به حق خودت که حقیقتاً درباره “فلان کار” سختی و مشقّتم به نهایت شدت رسیده (کارد به استخوانم رسیده)، پس گشایشت را نصیبم فرما!
سپس گونه چپ خویش را به زمین چسبانده و مانند همان عبارت را بگوید، آنگاه پیشانی را به زمین بچسباند و مانند آن عبارت را بگوید، که در این صورت خداوند سبحان غم و اندوه او را بزداید و حاجتش را برآورد.
بارزترين مصداق بندگي
DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″
LatentStyleCount="267″>
UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″/>
بارزترين مصداق بندگي
در فضيلت اعتكاف همين بس كه معادل طواف خانهي خدا قرار گرفته و عِدْل و قسيم و همتاي ركوع و سجود به شمار آمده است.
دو تن از پيامبران بزرگ الهي مأمور شدند تا كعبه و حريم آن را از لوث وجود “وثنيّت” و “ثنويّت” تطهير كنند تا عبادتكنندگان در مطاف و در كنار قبله و حرم ذات اقدس اله به طواف و اعتكاف و ركوع و سجود بپردازند.
ذات اقدس اله در اين زمينه ميفرمايد: “وإذ جعلنا البيْت مثابةً للنّاس وأمْناً واتّخذوا من مقام إبراهيم مصلّي وعهدنا إلي إبراهيم وإسمعيل أن طهّرا بيتي للطائفين والعاكفين والرّكع السجود"[2]. و به ياد آوريد زماني كه خانهي كعبه را محل بازگشت و جايگاه امنيت مردم قرار داديم و از مقام ابراهيم، عبادتگاهي براي خود برگزينيد. و ما به ابراهيم و اسماعيل فرمان داديم كه خانهي مرا براي طوافكنندگان و معتكفان و ركوعكنندگان و سجدهكنندگان، از هر گونه آلودگي تطهير كنيد.
از اين كه اعتكاف در كنار طواف و عِدْل ركوع و سجود قرار گرفته، معلوم ميشود كه از بارزترين مصاديق بندگي در پيشگاه ذات اقدس اله است.
دو نكته مهم در اعتكاف
آنچه بر اهميت و فضيلت اعتكاف ميافزايد دو نكته است كه يكي مهم و ديگري مهمتر است؛ نكتهي مهم آن است كه اعتكاف همچون نماز نيست تا بتوان آن را در هر مكاني بجا آورد. در مورد نماز، بر پايهي “جُعلتْ لى الأرض مسجداً وطهوراً"[3] ميتوان آن را در هر مكاني انجام داد؛ حال آنكه اعتكاف، چنين نيست. اعتكاف بايد در مسجد و خانهي خدا باشد. آن هم نه هر مسجدي، بلكه مسجد اعظم، يا به تعبيري ديگر مسجد جامع و يا مسجد الحرام و مسجد النبيّ (صلي الله عليه و آله و سلم) يا مسجدي كه معصوم (عليهالسلام) در آن نماز جمعه و يا جماعت اقامه كرده باشد؛ يا امامي عادل هر چند غير معصوم در آن نماز جمعه يا جماعت برپا كرده باشد.
پس اعتكاف بايد در مسجدي باشد كه مصلاي تودهي مسلمانان است؛ يعني مسجد جامع يا اعظم، و مسجدي كه در شهر، جزو بزرگترين مسجدهاست و جماعتهاي رسمي در آن اقامه ميشود. بنابراين، مسجد بودن خود مزيت است و اقامهي نماز جمعه يا جماعت در آن، مزيّتي ديگر. انعقاد اعتكاف در مسجد متروك و مهجور صحيح نيست. عدهاي كه اعتكاف را به خصوص مسجد الحرام و مسجد النّبي (صلي الله عليه و آله و سلم) يا مساجد چهارگانه اختصاص دادهاند، بايد سخن آنان را بر افضليت حمل كرد و نه تعيّن.
نكتهي مهمتر آن است كه “روزه” كه خود از اركان مهم دين و از مباني مهم و اصيل اسلام است، كه: “بُني الاسلام علي خمسٍ: علي الصلاة والزكاة والصوم والحجّ والولاية” عبادتي كه بدين پايه از اهميت است، شرط اعتكاف قرار گرفته است، ارزش اعتكاف به حدي است كه يكي از برجستهترين اركان دين، شرط آن قرار ميگيرد! همانگونه كه نماز بدون طهارت تحقق نمييابد؛ كه: “لا صلاة إلاّ بطهورٍ” اعتكاف هم بدون روزه صحيح نيست؛كه:"لا اعْتكاف إلاّ بصومٍ". و اين از سخنان بلند ائمهي اطهار (عليهمالسلام) است.
DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″
LatentStyleCount="267″>
UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″/>