عزّت فردی و اجتماعی از دیدگاه آیات و روایات
چکیده تحقیق: عزّت فردی و اجتماعی از دیدگاه آیات و روایات
انسان از آن جهت که حب به ذات دارد، موجودی کمالطلب است و عزت و عزتمندی به عنوان یکی از کمالات، همیـشه مطلوب انسـان و مورد تأکید خـدواند در کلام نورانی وحـی و روایات معصومیـن علیهم السلام بوده است. عـزت در معنای خود متضمن شدت و صلابت است و از نوعی مغلوب نشدن حکایت دارد. اگر این شدت و صلابت در برابر خوبیها باشد عـزت ناپسند و اگر در برابر بدیها باشد عزت پسندیده شکل میگیرد. از جمله مصادیق عزت ناپسند میتوان به خودداری از ایمان آوردن به خداوند متعال و رسولان الهی، امتناع از پذیرش امر به معروف و نهی از منکر، قدرتطلبی و غرور و حاجت و درخواست از خلق اشاره کرد. مصادیق عزت پسـندیده؛ بهرهمنـدی از آزادی درونی، تسلیم حـق بودن، بنده خـدا بودن، بهرهمندی از آزادی اجتماعی، الهی و جاودانه بودن عزت، عزت آشکار تؤام با ذلت نهان میباشد. عزت در بعد فردی، آزادی از هوای نفس، روحیة خود اتکایی، دوری از خود کمبینی و کینه و مانع از ارتکاب گناه است و در بعد اجتماعی، آزادی از اسارت ستمگران، استقلال فکری، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و مانع تعدی و تجاوز به حقوق اجتماعی است. در آیات و روایات هر یک از این دو دارای عوامل بوجود آورندهای است. آگاهی و شناخت، دین خالص، توحید، تقوی، شرح صدر، پذیرش مسأله مرگ، احسان، فراگیری علوم مفید از عوامل ایجاد عزت فردی است. رهبر الهی و اطاعت از او، کارگزاران متخصص و متعهد، اقتدار نیروهای نظامی، جهاد، استقامت و پایداری، استقلال، وحدت کلمه و یکپارچگی، تولی و تبری، رعایت حقوق متقابل حکومت و مردم و عدالت از عوامل ایجاد عزت اجتماعی است. از سویی موانعی چون عزتخواهی از غیر خدا، گناه، فقر، کبر و خود برتربینی، حب دنیا، نیازمندی به خلق بر سر راه عزت فردی وجود دارند که باید از آنها دوری جست تا به عزت حقیقی دست یافت. نفاق و دوستی با کفار، زمامداری نالایقها، ترک جهاد فی سبیل الله، حرکت اجتماع به سمت مالاندوزی، موانع عزت اجتماعی میباشد. این تحقیق با روش کتابخانهای و توصیفی تدوین شده و به این مهم دست یافته که در میان آیات و روایات فراوان، فرمایشات حضرت زین العابدین علیه السلام آکنده از آموزههای عالی تربیتی در زمینه عزت است.
جهت مطالعه کامل این تحقیق به مدرسه حضرت قاسم بن الحسن(ع) مراجعه فرمایید.