مدرسه علمیه حضرت قاسم بن الحسن(ع) تهران

مقدار تلاوت قرآن در شبانه روز

قرآن کریم به مؤمنان سفارش می‌ کند که در حدّ توان و امکان قرآن را تلاوت نمایید:

«فَاقَرَؤُا ما تَیسَّرَ مِنَ القُرآنِ»؛ «آنچه برای شما میسر است قرآن بخوانید». [1]

پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله وسلم)نیز در یکی از وصایایش به علی علیه السلام می‌ فرماید:

«و عَلَیک بِتَلاوَةِ القُرآنِ عَلی کلِّ حالٍ»؛ «در همه حال به تلاوت قرآن بپرداز». [2]

اما اینکه مؤمنان در روز، چه مقدار از آیات قرآن را باید تلاوت نمایند، روایات متعددی از پیامبر و اهل‌ بیت (علیهم السلام) وارد شده است؛

امام باقر علیه السلام از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) روایت کرده که آن حضرت فرمود:

«مَن قَرَأ عَشرَ آیاتٍ فِی لَیلَةٍ لَم یکتَب مِن الغافِلینَ»؛ «هرکس در هر شب، ده آیه از قرآن تلاوت نماید، نامش در فهرست غافلان نوشته نخواهد شد». [3]

از این روایت فهمیده می‌ شود که حداقل آیاتی که فرد مسلمان در هر روز باید تلاوت نماید، ده آیه است و اگر کمتر از آن را بخواند نام او در ردیف غافلان از قرآن ثبت می‌ شود.

در روایتی دیگر حداقل آیاتی که مؤمن باید تلاوت کند، پنجاه آیه دانسته شده است.

«القُرآنُ عَهدُ اللّهِ، فَقَد ینبَغِی لِلمَرءِ المُسلِمِ أَن ینظُرَ فِی عَهدِهِ و أَن یقرَأَ مِنهُ فِی کلِّ یومٍ خَمسینَ آیةً»؛
«قرآن عهد و پیمان خداوند با بندگان است و سزاوار است که هر فرد مسلمان در هر روز به آن عهد نظر کند و از آن پنجاه آیه قرائت نماید.»[4]

در روایتی ابوبصیر به امام صادق علیه السلام می‌ گوید:

«جُعلِتُ فِداک! أَقرأُ القُرآنَ فِی لَیلَةٍ؟ فَقال: لا، فَقالَ: فِی لَیلَتینِ؟ فَقال: لا حَتّی بَلَغَ سِتَّ لَیالٍ، فَاَشارَ بِیدِهِ فَقالَ: ها، ثُمَّ قال ابوعَبدِالله علیه السلام: یا اَبا مُحمَّدٍ، إِنَّ مَن کانَ قَبلَکم مِن اَصحابِ مُحمدٍ (صلی الله علیه و آله وسلم) کانَ یقرَأُ القُرآنَ فِی شَهرٍ وَ اَقَلَّ، إِنَّ القُرآنَ لا یقرَأُ هَذرَمَةً و لکن یرَتَّلُ تَرتِیلاً، إِذا مَرَرتَ بِآیةٍ فی‌ها ذِکرُ النّارِ وَقَفتَ عِندَها و تَعَوَّذتَ بِاللّهِ مِنَ النّارِ، فَقالَ اَبوبَصیر: أقرَأُ القُرآنَ فی رَمَضانَ فی لَیلَةٍ؟ فقالَ: لا، فقالَ، فِی لَیلَتینِ؟ فقال: لا، فقالَ: فی ثَلاثٍ؟ فقالَ: ها و أَوْمَأَ بِیدِهِ نَعَم، شَهرُ رَمَضانَ لا یشبِهُهُ شَی‌ءٌ مِنَ الشُّهُورِ، لَهُ حَقٌّ و حُرمَةٌ، اَکثِر مِنَ الصَّلاةِ مَا استَطَعتَ»؛

«فدایت شوم! آیا می‌ توانم قرآن را در یک شب بخوانم؟ امام فرمود: نه. گفتم: در دو شب چطور؟ امام فرمود: نه. و تا پنج شب امام منع کردند؛ اما تلاوت قرآن را در پنج شب اجازه دادند. سپس فرمود:

ای ابامحمد! اصحاب پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم)، که قبل از شما بودند، قرآن را در یک ماه و کمتر از یک ماه تلاوت می‌ کردند. همانا قرآن نباید به سرعت خواندهشود؛ بلکه باید به ترتیل آن را قرائت نمود. پس هرگاه به آیه‌ ای رسیدی که در آن ذکری از آتش است بایست و از آتش جهنم به خدا پناه ببر.
ابوبصیر گوید: آیا می‌ توانم در ماه رمضان قرآن را در یک شب بخوانم؟
امام فرمود: نه. گفتم: در دو شب چطور؟ امام فرمود: نه.
گفتم: در سه شب چطور؟
امام با دست اشاره کرده، فرمود: بلی. ماه رمضان با ماههای دیگر تفاوت دارد. برای ماه رمضان حق و حرمتی است. در این ماه تا می‌توانید نماز بخوانید». [5]

اگر به سیره اهل‌بیت (علیهم السلام) و دیگر اولیای الهی در این مورد توجّه کنیم، می‌بینیم که آنان بسیار به تلاوت قرآن می‌ پرداختند و با قرآن مأنوس بودند؛ در حالات امام رضا علیه السلام نقل شده است که آن حضرت در هر سه روز یک بار قرآن را ختم می‌ کرد و می‌ فرمود:

«اگر خواسته باشم می‌توانم در کمتر از سه روز قرآن را ختم کنم؛ ولی هرگز به هیچ آیه‌ ای نمی‌ رسم، مگر اینکه در معنای آن می‌ اندیشم که در چه موضوع و چه وقت نازل شده است». [6]

[1]. مزمّل / 20.
[2]. وسائل‌الشیعه، ج 4، ص 839.
[3]. الکافی، ج 2، ص 612.
[4]. همان، ص 609.
[5]. الکافی، ج 2، ص 618 - 619؛ وسائل‌الشیعه، ج 6، ص 216.
[6]. بحارالانوار، ج 89، ص 203