مدرسه علمیه حضرت قاسم بن الحسن(ع) تهران

چکیده

از آن­جا که خدای متعال عشق و محبت را به صورت فطری در نهاد آدمی قرار داده است، پسندیده است که انسان آن را در مسیر صحیح و در جهت عشق به خدای سبحان هدایت کند و از آن­جا که ائمه اطهار علیهم السلام بهترین و عاشق­ترین بندگان خدایند، راه و رسم عاشقی را باید از آنان آموخت. ایشان در مناجات با خدا علاوه بر ارتباط با معبود و محبوب هستی، گزاره­های تربیتی فراوانی تعلیم می­دهند. یکی از مهم­ترین و ارزشمندترین مناجات­های رسیده از اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام، مناجات خمسه عشره است که از لسان مبارک حضرت سید الساجدین علیه السلام صادر شده است که در آن پانزده مرتبه سیر و سلوک الی الله در قالب پانزده مناجات بیان شده است. این مناجات علاوه بر اعتبار، در محتوا، از جهت سندی نیز دارای اعتبار و اهمیت می­باشد. «مناجات المحبین» یکی از این پانزده مناجات سراسر نور است که مسأله «محبت» در آن به عنوان یکی از مراحل سلوک مطرح می­شود. این مناجات از بهترین نمونه­های عشق ایشان است که امام سجاد علیه السلام در آن به جز مناجات با خدا و ابراز محبت به کمال مطلق، درصـدد تعلیـم و ارشاد شیعیانشـان برای قرار گرفتن در راه بنـدگی و اطاعت عاشقانه معبـود می­باشند. امام المحبّین معتقدند که محبّین حضرت حق که برترین بندگانند، اوصاف و ویژگی­های خاصی دارند که دیگران از آن محروم و بلکه بی­خبرند. آنها فارغ از دنیا و لذایذ زودگذر و همّ و غم آن، تنها با محبوب حقیقی انس گرفته و غم و شادی­شان تنها در انحصار محبوب است. به اعتقاد امام سجاد علیه السلام حبّ الهی آثاری چون ذکر خدا، معرفت خدا، قرب الهی، اطاعت محبانه و رضوان الهی را در پی دارد و او را به سعادت ابدی نایل می­گرداند. مطالعه و تدبر در فرازهای نورانی مناجات المحبین نشان می­دهد که رمز موفقیت انسان، در ایجاد محبت نسبت به حق است. از این رو امام سجاد بخش قابل توجهی از مناجات را به بیان آثار حب اختصاص داده­اند.

روش گردآوری داده­های اولیه در این تحقیق، کتابخانه­ای و روش داده­پردازی،‌ توصیفی ـ تحلیلی است.

واژگان کلیدی: دعا، مناجات المحبین، مناجات خمسه عشره، امام سجاد علیه السلام، حب

پژوهشگر : طاهره نوده فراهانی

جهت مطالعه کامل تحقیق به مؤسسه آموزش عالی حوزوی حضرت قاسم بن الحسن(علیهماالسلام) مراجعه فرمایید.