مدرسه علمیه حضرت قاسم بن الحسن(ع) تهران

چکیده

یکی از مهم­ترین راه­های ارتباط بین خالق هستی و انسان، دعا و مناجات است. مناجات یکی از اقسام دعاست و به حالتی گفته می­شود که انسان با خدای خویش به نجوا می­نشیند. در فرهنگ اصیل اسلامی، گزاره­های تربیتی فراوانی در قالب دعا و مناجات بیان شده است. یکی از ارزشمندترین مناجات­های رسیده از اهل بیت، مناجات خمس عشره است. این مناجات از زبان مبارک امام سجاد علیه السلام صادر شده است و مشتمل بر پانزده محور درخور توجه و پرمحتواست. این مناجات، علاوه بر اعتبار محتوایی دارای اعتبار سندی نیز می­باشد. از مهم­ترین فرازهای این مناجات نورانی، «مناجات المریدین» است. این مناجات، دستورالعمل جامع امام معصوم برای رسیدن به یک مراد واقعی است. از مهمترین فرمایشات امام در این متن اشاره به ویژگیهای مراد چون: راهنمایی، مایه اُنس مُرید بودن، امیدبخش بودن مرید و منزه بودن مراد است. آن جناب درخواستهای مریدین را از قبیل: درخواست فضل و احسان و عطوفت، وصال الهی و قرب الهی بیان می­کند. از نظر امام علیه السلام، مرید حقیقی، خود مبادرت به اظهار اراده به مراد می­نماید و همین امر ثمرات شیرینی دارد. مهم­ترین ثمرة آن عبادت دائمی و چشیدن لذت مناجات است. حاصل آن که صرف آفرینش انسان، هدف ذاتی خداوند نیست، بلکه مقدمه­ای است برای تربیت انسان به عنوان مرید و زمینه­ساز رشد و تکامل معنوی اوست؛ به این دلیل که حضرت حق، منشأ همه تأثیرات در مراد دینی است و در نهایت فقط خداست که مراد المریدین به شمار می­رود. پس خدا در رابطه با انسان، دو نقشِ آفرینندگی و مهم­تر از آن، مراد بودن ایفا می­کند که فلسفه وجودی نقش اول، در حقیقت، همان نقش دوم است.

قابل ذکر است که داده­های اولیه در این تحقیق به روش کتابخانه­ای گردآوری شده و با بهره جستن از روش توصیفی و تحلیلی تدوین شده است.

واژگان کلیدی: دعا، مناجات المریدین، مناجات خمس عشره، امام سجاد علیه السلام

پژوهشگر : مرضیه دلجوی کوشالی

جهت مطالعه کامل تحقیق به مؤسسه آموزش عالی حوزوی حضرت قاسم بن الحسن(علیهماالسلام) مراجعه فرمایید.