چند دستورالعمل برای تَرك گناه
. تَرك فكر گناه
ابتدا نوبت گناهشناسى است؛ شناخت گناهان و تفكر در آثار دنيوى و اخروى آنها، گام نخستين در شناسايىِ تصوير زشت گناهان و زمينهساز تنفر از آنهاست. سپس بايد بهسراغ گناهزدايى رفت. مبارزه اساسى با گناه، از طريق مبارزه با زمينههاى گناه و تقويت زمينههاى اصلاح، امكانپذير است و دراينباره، راهى جز تقويت اراده وجود ندارد. سعى كنيد كه فكر گناه را بهياد خدا (عز) تبديل كنيد.
2. تَرك زمينه گناه
ترك زمينه گناه، سهم بسزايى در تركِ فكر گناه دارد و از سه راه زير مىتوان به آن دست يافت:
1- 2 كنترل چشم: امامصادق (ع) فرمودند: «نظردوختن، تيرى مسموم از تيرهاى ابليس است و چهبسا نگاهى كه حسرت درازمدتى را [در دل] بهارث بگذارد» بنابراين، انسان بايد تا حدّ امكان، از حضور در مجالس مختلط يا برخورد با نامحرم، پرهيز كند.
2- 2 كنترل گوش: بايد از شنيدنىهايى پرهيز كرد كه ممكن است بهحرام منجر شده يا زمينهساز حرام شوند؛ مانند موسيقى حرام، صداى شهوتانگيز نامحرم و ….
3- 2 تَرك همنشينى با دوستان ناباب: دوستانى كه باعث مىشوند انسان گناه را مزمزه كند، درواقع دشمناند و بايد از آنان پرهيز كرد. امامسجاد (ع) از سخنگفتن و رفيقبودن با پنج فرد، نهى فرمودهاند: دروغگو، گناهكار، بخيل، احمق و كسى كه قطعرحم كرده است
3. اشتغال به برنامه شبانهروزى
حتماً بايد شبانهروزِ خود را با برنامهريزىِ صحيح و متناسب با وضع روحى و جسمىِ خود، پُر كنيد و هيچ ساعتى بيكار نباشيد تا نفْس شما مشغول شود. در اوقات بيكارى، وسوسههاى نفس و شيطان بهسراغ انسان مىآيد و او را به فكر گناه و سپس به خودِ گناه مىكشاند.
اميرمؤمنان، على (ع)، فرمودند: «بهراستى، اين نْفس، پيوسته و بهبدى امر مىكند؛ درنتيجه، هر كس آنرا به خود واگذارد [و به كارى نگمارد]، نفْس او را بهسمت گناهان مىكشاند.»
4. روزهگرفتن
روزهگرفتن، قواى حيوانى و شهوانى انسان را تضعيف مىكند و اگر قواى شهوانى ضعيف شود، فكر گناه هم كمرنگ مىشود. امامجعفرصادق (ع) فرمودند: «هرگاه شكم پُر شود، طغيان مىكند.» مفهوم حديث اين است كه اگر شكم پُر نشود، طغيان نمىكند و بهترين نوع گرسنگى، همان روزهگرفتن است.
تذكر اين نكته بسيار ضرورى است كه روزه نبايد براى بدن ضررى داشته باشد؛ وگرنه شرعاً حرام است. نيز، نبايد مزاحم اجراى كارهاى روزمره باشد. درهرصورت، اگر روزهگرفتن ممكن نيست، ساعات پرداختن به ورزش بايد افزايش يابد.
5. ورزش
هر روز ورزش لازم است؛ البته آن ورزشهايى كه براى بدن ضررى ندارد؛ مثل نرمدويدن و نرم طنابزدن و اجراى حركتهاى كِششى.
6. ذكر و ياد خدا (عزوجل)
ذكر خدا، آثار مثبت فراوانى دارد. ذكر، ازآنجهت كه با ذاكر اتحاد وجودى مىيابد و حضور خداوند (عز) را در دل و جان مؤمن ملموس مىكند، موجب مىشود كه ذاكر، خود را در محضر خدا (عزوجل) حاضر ببيند و از كمال قُرب او بهرهمند شود و درنتيجه، بر محور حيا، از بسيارى افكار پليد، اخلاق زشت و اعمال نكوهيده، پرهيز كند.
چند توصيه
1. هيچ گناهى را كوچك نشماريد.
2. در ابتداى روز، با خداى متعال شرط كنيد كه گناه نكنيد و در طول روز، مراقب اعمال و رفتار خود باشيد و در پايان روز، از خويش حساب بكشيد. اگر از عملكرد خويش راضى بوديد، خداى را شكر گوييد و درصورتىكه راضى نبوديد، بر خويش سخت بگيريد.
3. بدانيد كه همواره، در محضر خداى بزرگ هستيد و او، بر وجود شما، اشراف دارد و از ظاهر و باطن شما آگاه است.
4. از خداوند با دعا و نيايش، استعانت و استمداد بجوييد؛ زيراكه خود فرموده است:
«اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود، هيچكدام به فضيلت و تزكيه روى نمىآورديد.»
5. اعمال و عادات نيكو را جانشين رفتار ناپسند كنيد؛ مانند شركت دائمى در نمازجماعت، نماز شب و دعا. قرآن كريم مىفرمايد: «خوبىها، سرانجام، ميدان را بر بدىها تنگ خواهد كرد و آنها را از بين خواهد برد.»
7. مطالعه درباره زندگىِ پارسايان و زاهدان و مطالعه كتابهاى اخلاقى را فراموش نكنيد؛ مثلًا گناهشناسى اثر آقاى قرائتى؛ گناهان كبيره و قيامت و قرآن (تفسير سوره طور)، از شهيد دستغيب.
(خلاصه شده از کتاب چرا برخی اوقات دچار گناه واشتباه می شویم ؟ نوشته سید مصطفی علم خواه )