عالم آل محمد
آغاز سال تحصیلی رضوی با انوار عالم آل محمد علیهم السلام
آنگاه که نگاهم به بارگاه ملکوتی امام علی بن موسی الرضا(ع) متبرّک میشود و عاشقان حضرتش را در حرم مطهر میبینم که «السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا غَرِيبَ الْغُرَبَاءِ » را زمزمه کرده، در غربت امامرضا(ع) نوحه سردادهاند، به یاد ائمه بقیع و غربت قبور مبارکشان میافتم و برایم سؤال میشود که چرا حضرت ثامن الائمه(ع) از میان ائمه معصومین(ع) به عنوان امام غریب مشهور و معروف شده
است و آیا این گلدسته و گنبد و هر آنچه در حرم وجود دارد و این سیل جمعیت و زائران با هر آنچه از آه و ناله و اشک دارند، موجب رفع غربت امام رضا علیه السلام نمیشود
علامه طهرانی در کتاب روح مجرد به این سوال به خوبی پاسخ داده اند و در آنجا با شمردن پنج وجه از وجوه غربت حضرت ثابت کرده اند که سلطان اقلیم طوس «غریب الغربا » است
(دوستان خودم را به مطالعه آن وجوه توصیه می کنم )
در اینجا تنها یکی از وجوه غربت حضرت(که ما طلاب نیز متاسفانه در آن شریک هستیم ) را از کتاب روح مجرد نقل می نمایم : .
یکی از جهات غربت امام علی بن موسی الرضا (علیه السلام) آن است که در مطالب نفیس و گرانبهایی که امام رضا(ع) در باب معرفت و توحید ذات باری تعالی بیان فرموده است دقت کافی نشده، حوزههای علمیه و مراکز دانشگاهی و مؤسسات علمی _ فرهنگی، در فهم و درک این سخنان گوهرین حضرت(ع) و در تعلیم این مفاهیم به شاگردان علوم فلسفی و حدیثی اهتمام لازم را ندارند
این غربت از همه مراتب غربت گذشته شدیدتر است که هنوز پس از چند قرن حقایق این معانی در بوته خفا باقی مانده و مراکزی تحلیل و تجزیه و تفهیم این معانی بلند فلسفی _ عرفانی را عهدهدار نشده است تا پرده مانع و حائلِ درک این مفاهیم را از ذهن طالبان و علاقهمندان بردارد.کتاب عیون اخبار رضا و توحید شیخ صدوق در گوشه کتابخانه ها خاک می خورد و ما …..
به کجا چنین شتابان
بیایید در این سال تحصیلی که با ولادت با سعادت امام رضا علیه السلام امروز شروع می شود و با ایام شهادت حضرت به پایان می رسد و به عبارت دیگر سال رضوی است با عالم آل محمد ، علی ابن موسی الرضا علیه السلام عهد ببندیم و در پای کلام حضرت زانوی ادب بزنیم و از این بحر مواج گوهر اندوزی نمایییم و بر غربت حضرت نیفزاییم .
.
بیگمان چنین اقدامی در تحول فلسفه و عرفان و به اوج رسیدن تبیین توحیدی هستی، کمک شایانی خواهد کرد و این خود راهی برای رفع غربت امامرضا(علیه السلام) خواهد شد.
تلاوت قرآن و درخشان شدن خانه ها
اولين مرحله استفاده و بهرهمندي از قرآن كريم تلاوت آيات است كه در كنارش بايد مضامين آنها را خوب فهميد و سپس بدان عمل كرد. بايد سعي كنيم تلاوت ما شبيه تلاوت رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم باشد و مانند آن حضرت، عمق دل و جان خود را با قرآن پيوند زنيم؛ زيرا تمام رفتار و سنّت و سيرت ايشان، از جمله تلاوتشان براي جامعه اسلامي اسوه حسنه اي است كه بايد بدان اقتدا کرد.
آغاز تلاوت بايد با استعاذه و پناهنده شدن به خداوند از شرّ وسوسه هاي شيطان باشد چنانكه فرمود: ﴿فإذا قرأت القران فاستعذ بالله من الشيطان الرجيم﴾ و در هنگام تلاوت، وقتي به آيات رحمت ميرسيم، با معناي آن آشنا شده و محتواي آن را كه همان رحمت مخصوص است از خداي سبحان مسئلت كنيم و آنگاه كه به آيات عذاب ميرسيم از خداي سبحان، آمرزش، بخشايش و نجات طلب كنيم. چنين تلاوتي ميتواند گرد و غبار قلب تلاوت كننده را بزدايد.
با زبان و دهان آلوده نميتوان قرآن طاهر را تلاوت كرد، از اين رو لازم است پيش از تلاوت به تطهير و تنظيف جسمي و معنوي دهان و زبان بپردازيم. بايد با مسواك كردن و مانند آن، فضاي دهان را تميز و نظيف نمود و با استغفار، بوي بد گناهاني مانند غذاي حرام و سخنان ناشايسته را زدود. باطن گناه جز تعفّن و پليدينيست، به همين دليل دستور فرمودهاند: «تعطّروا بالاستغفار لاتفضحنّكمروائح الذنوب» يعني با استغفار معطّر شويد كه بوي بد گناهان، شما را رسوا نكند.
اگر اهميّت و فضيلت تلاوت قرآن براي ما روشن شود و بدانيم كه قرآن تكلّم و سخن گفتن خداوند با ماست، و با طهارت باطن و اُنس با قرآن لذّت تلاوت را بچشيم، هيچ گاه حاضر نميشويم بين خود و قرآن فاصله بيندازيم و هرگز از فيض عظيم آن، حدّاقلّ با تلاوت پنجاه آيه در شبانهروز، محروم نميگرديم.
خداي سبحان رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم را مستقيماً تحت ولايت خود معرفي كرده، ميفرمايد ﴿إن وليَّي الله الذي نزّل الكتاب وهو يتولي الصالحين﴾ اين آيه كريمه حاوي چند مطلب است: اول آنكه ميفرمايد خدا ولي رسول الله است ﴿ان وليَّي الله﴾ دوم آنكه همان خدايي ولي رسول الله است كه قرآن را نازل فرموده ﴿الذي نزل الكتاب﴾ و سوم آنكه خداوند متولّي صالحين است ﴿وهو يتولي الصالحين﴾. با توجّه به اين سه نكته ميفهميم كه راه اينكه خدا ولي انسان باشد، آن است كه انسان، صالح بشود و تا صالح نگرديم تحت ولايت الله نخواهيم بود و خدا هم تولّي ما را نخواهد پذيرفت و بهترين راه صلاح هم اُنس با قرآن است. اين جمله كه ميفرمايد ولي رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم، خدايي است كه قرآن را نازل كرده، از باب تعليق حكم بر وصف ميباشد كه مشعر به عليّت است؛ يعني اگر كسي به قرآن عمل كند صالح ميشود و اگر خداوند بخواهد ولي كسي بشود، از راه قرآن ولايت و تدبير او را اعمال ميكند.
به همين دليل ميفرمايد: ﴿فاقرءوا ما تيسّر من القران﴾آن مقدار كه براي شما ميسّر است قرآن تلاوت كنيد و با اين كتاب الهي مأنوس باشيد. حتي اگر معناي بعضي از آيات و سور براي شما روشن نشد، نگوييد خواندن بدون ادراك چه اثري دارد. چون قرآن، كلام آدمي نيست كه اگر كسي معنايش را نداند خواندنش بي ثمر باشد؛ بلكه نوري الهي است كه خواندن آن به تنهايي عبادت است گرچه به معنايش آگاهي نداشته باشيم.
قرآن حبل الهي است كه اُنس با آن و تدبّر در آن و ايمان و عمل به آن، انسان را بالا ميبرد و به مقام صالحين، ملحق ميسازد تا مستقيماً تحت ولايت الله قرار گيرد. اگر انسان مشمول ولايت الله بود تمام امورش را خدا اداره ميكند و در آن مقام، ديگر هيچ راهي براي وسوسه و رخنه اهريمن نيست. خدا او را از تمام تيرگيها و تاريكيها نجات ميدهد و او را نوراني ميسازد ﴿الله ولي الذين امنوا يُخْرجهم من الظلمات إلي النور﴾ چنين شخصي در بين امّت با نور حركت ميكند.
برگرفته از کتاب قرآن در قرآن /ص 238
نقش روزه در حل مشكلات
از آنجا كه در مسير زندگي دشواري و مشكلات وجود دارد، دستور دادهاند در شدايد و مشكلات روزه بگيريد.
يعني اگر ما در هر نمازي چند بار از خداي سبحان استعانت ميكنيم و ميگوييم ﴿إِيِّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ﴾ راه كمكرساني را هم خدا بيان فرموده است. ولي اين چنين نيست كه بگوييد: كمك كن! و ما رايگان كمك برسانيم. اگر سخن از ﴿وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ﴾ است، راهش را هم قرآن به ما آموخته كه: ﴿وَاسْتَعِينُوْا بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ﴾و اين صبر به «صوم» تفسير و تطبيق شده و در حديث آمده است كه: «إذا نزلت بالرّجل النازلة والشديدة فليصم» هرگاه براي كسي مشكل يا حادثهٴ خاصي پيش آمد بايد راي دفع يا رفع آن روزه بگيرد.
اين روزه چه نقشي دارد كه مشكل را حل ميكند؟ انسان را به كجا ميرساند كه بر مشكل پيروز ميشود؟ تازه اين امساك ظاهري است؛ امّا روزه، حكمتهايي دارد كه روح را به مقام بالا ميرساند و روح بلند بر طبيعت فايق است.
اگر كسي براي خدا روزه گرفت چون كارها به دست اوست مشكل را حل ميكند
اين راهها را قرآن در اختيار ما گذشته است؛ زيرا باطن روزه به قدري نيرومند است كه انسان را بر جهان طبيعت ـ به اذن خداـ پيروز ميكند
آیت الله جوادی آملی /سایت اسراء
آزادی
ةٌ بأعمالكم ففكّوها بإستغفاركم
مردم شما آزاد نيستيد؛ در فقس هستيد. و نميدانيد كه در فقس هستيد. گناهانتان شما را در فقس زنداني كرده است. در ماه مبارك رمضان با استغفار، خود را آزاد كنيد
انسان گناهكار بدهكار است و بدهكار بايد گرو بسپرد. اينجا خانه و زمين را به عنوان گرو قبول نميكنند؛ بلكه جان را به گرو ميكيرند. آنكه ميگويد من هر چه بخواهم ميكنم، هر جا بخواهم ميروم و هر چه بخواهم ميگويم، او اسير است؛ آزاد نيست
. گرفتار هوس و آز، برده است نه آزاد
هيچ ارزشي در اسلام به اندازه ارزش آزادي نيست. علي(عليهالسلام) ميفرمايد: «من ترك الشهوات كان حرّاً» آزاد كسي است كه شهوتها را ترك كند.
راه تشخيص بنده بودن يا آزاد بودن اين است كه اگر به دلخواه خود عمل ميكنيم معلوم ميشود در قفس آز و طمع زنداني هستيم؛ و اگر به خواستهٴ خداي سبحان عمل كنيم، آزاد هستيم. انسان آزاد به غير خدا نميانديشد.
از برجسته ترين وظايف در ماه مبارك رمضان آزاد شدن و رهيدن است. انسان بايد اين فقسها و ميلههاي پولادين را كه با دست خود ساخته بشكند.
راه آزادي، استغفار و طب آمرزش است. از اين رو گفتهاند: در شبانه روز چندين بار بگوييد «استغفر الله ربي وأتوب إليه» . در نماز و غير نماز براي خود و ديگران طلب آمرزش كنيد، نه براي رهايي از آتش و نه براي رفتن به بهشت و متنعم شدن در آن بلكه بايد هدف بالاتر از اين مسائل باشد.
انقلاب اسلامي هم براي آزادي بود؛ اما نه آزادي از بندگي خدا. انقلاب براي اين بود كه ما بندهٴ خدا شويم ولا غير. دين را از حكومت ديگران نجات دهيم تا فقط در اختيار خداوند باشد
ماه رمضان،ماه آزاد شدن است؛ هر روزكه ميگذرد، يك بند از بندهايي كه با دست خود تنيدهايم، بايد بگسلد تا آزاد شويم. بهترين راه براي آزاد شدن پي بردن به حكمتهاي عبادات است
آیت الله جوادی آملی /سایت اسراء
انسان هر چه به خاك نزديك شود به خدا نزديكتر مي شود
مردي به رسول خدا (سلام الله عليه) عرض كرد: دعا كنيد كه خدا مرا به بهشت برد. حضرت فرمود: «أعنّى بكثرة السجود»من دعا مي كنم ليكن تو مرا با سجده هاي زياد و طولاني كمك كن تا دعاي من مستجاب شود.همچنين فرمود پُشتهاي شما از بار گناه سنگين شده است آنها را با سجده هاي طولاني سبك كنيد. امام صادق (عليه السلام) نيز فرمودند: نزديكترين حالت بنده به خدا وقتي است كه در حال سجده باشد و گريه كند. انسان هر چه به خاك نزديك شود به خدا نزديكتر مي شود.
برگرفته از کتاب حكمت عبادات،حضرت آیت الله جوادی آملی، ص106
تابستان و مدیریت زمان
با فرا رسیدن فصل تابستان و پایان یافتن فصل درس و مدرسه فکر می کنیم که دیگر از هر قید و بندی رها شده ایم و به مرحله آزادی مطلق دست یافته ایم ! غافل از اینکه تابستان هم جزء گذر عمرمان حساب می شود و در قبالش مسئولیت داریم . متن زیر (که از سخنان آقای حیدری کاشانی در برنامه سمت خدا گرفته شده ) اهمیت مدیریت زمان را بیان می کند که البته در همه زمانها باید چنین مدیریتی داشت اما اهمیت ویژه این بحث در تابستان و خوابهای طولانی صبحگاهان و دیر خوابی های شبانگاهان بیشتر خودش را نشان می دهد :
صاحب الزمان یعنی چه ؟صاحب الزمان کسی است که به اذن الله و مشیت الهی تمام استعدادهای انسانی او به شکوفایی رسیده است و سیطره و تسلط کامل بر زمان پیدا کرده است . یعنی بجای اینکه او تحت اختیار زمان باشد، او زمان را در قبضه ی قدرت خودش گرفته است. این مقام انسان تکامل یافته است. استعداد این مقام در همه ی انسانها گذاشته شده است. همانطور که خدا تدبیر کننده ی روز و شب است، به بندگانی که استعدادهایشان شکوفا شده است تسلط بر زمان را عنایت می کند. و آنها صاحب زمان می شوند و می توانند مدیریت زمان را در اختیار خودشان داشته باشند.
پیوند با مقام های امام عصر به این معناست که ما آن مقام را در وجود خودمان پیاده بکنیم. قله ی مدیریت زمان ؛نهایت درجه بر زمان ،مدیریت طول و عرض و عمق زمان ،در وجود امام معصوم زمان تجلی پیدا می کند. ما هم باید به این قله برسیم و مدیر و مدبر لحظات زندگی مان باشیم. مقام صاحب الزمانی ما را به سمت یک مدیریت پیشرفته و تکامل یافته ی زمان هدایت می کند.
گرانبهاترین گنجینه ای که در اختیار انسان قرار دارد زمان است. اگر ما ثروتمندترین فرد عالم بشویم ولی زمان در اختیار نداشته باشیم فایده ای ندارد. در روایات بر ارزش و فضیلت زمان تاکید شده است. اسلام بهترین مدیریت آیین جهان است. بیشتر آیات و روایات روی مدیریت زمان تاکید دارد. خداوند به قطعه های زمان قسم می خورد: قسم به زمان، قسم به صبح، آن هنگام( صبح علی الطلوع) که نفس می کشد. بیداری در صبح علی الطلوع مورد تاکید واقع شده است. حصرت علی(ع) می فرماید: لحظات باقیمانده ی عمر انسان قابل ارزش گذاری نیست. به واسطه ی این لحظات باقی مانده می توان ابدیت را تامین کرد و گذشته را جبران کرد.
فرصت سوزی و از دست دادن فرصت ها یک نوع خودکشی حقیقی است. گویا داریم حقیقت وجودی خودمان را می سوزانیم. الگوی ما در این حرکت زمانی انسان کاملی است که به این قله ها رسیده است و صاحب زمان شده است. اگر ما بخواهیم به پیشرفته ترین الگوی مدیریت زمان برسیم باید با مقام صاحب الزمانی آقا ارتباط برقرار بکنیم و او را الگو قرار بدهیم. ما باید برسیم به اینکه یک انسان کامل بیست و چهارساعت روز را چطور مدیریت می کند. ما باید از بی نظمی ها و بی وقت خوابیدن ها و خوردن ها باید گذر کنیم. یک انسان مسلمان مدیر و مدبر است. اساس مهندسی شخصیت یک مسلمان ،مدیریت زمان است. اگر شما می خواهید ببینید که مسلمانی شما چه نمره ای دارد، باید ببینید که مدیریت زمان شما چقدر مفید است و چقدر منطبق با الگویی اسلامی و انسان کامل است.
اولیاء و عرفای ما بشدت مقید به نظم و انظباط در زمان و بهره گیری از زمان های خاص بودند. در نوفل شاتو، عده ای ساعت خودشان را با رفت و آمد می کردند یعنی امام سر ساعت از محلی عبور می کردند. این فرد نزدیک به انسان تکامل یافته می شود.
افرادی هستند که باری به جهت حرکت می کنند و رویکرد فعالانه نسبت به زمان ندارند. شیطان تمام تمرکزش را می گذارد تا مدیریت زمان انسان را بهم بریزد. اگر شیطان بتواند سرگردانی و آشفتگی ایجاد بکند، انسان را از یک سیر و سلوک رحمانی ساقط کرده است.
یکی از زیر شاخه های مدیریت زمان، نظم و انضباط است. در حدیثی از امام رضا (ع) داریم که باید تلاش کنید که بیست و چهارساعت بر چهار محور مدیریت بشود: ساعتی برای عبادت و مناجات( یک شخصیت رحمانی با حقیقت هستی ارتباط برقرار می کند)، ساعتی برای معیشت ،ساعتی برای معاشرت و ساعتی برای لذت
موضوع مدیریت زمان یکی از پرفروش ترین موضوعات است و این کتاب ها فروش زیادی دارد. مدیریت زمان اسلامی نقشه ی این مدیریت زمان را بصورت بالا گفته است. مدیریت بر عبادت مدیریت بر نماز است. بر نماز اول وقت تاکید ویژه ای شده است. اول هر وقت نماز، تعویض سکانس های طبیعت است. مثلا اذان صبح وقتی است که شب تمام شده است و صبح دارد آغاز می شود یعنی گویا طبیعت از مرحله ای به مرحله ی جدیدتر می رود. مدیریت اسلامی منطبق بر تحولات طبیعت است.
تاکید شده است که یک سوم پایانی شب بیدار بمانید و نماز شب بخوانید و عبادت کنید که این در رزق و روزی و خوش چهره شدن انسان تاثیر دارد. روایت داریم که دروغ می گوید کسی که نماز شب می خواند و می گوید فقیر است. زیرا سحر خیلی پر برکت است. همچنین بر نماز صبح اول تاکید شده است. امام علی(ع) می فرماید: کسی که نماز صبحش را اول وقت و به جماعت بخواند دو اثر پر برکت دارد :نمازش در شمار نماز نیکان عالم بالا می رود و در آن روز نامش در شمار متقین ثبت می شود.
ما بیداری بین الطلوعین را هم داریم. و این زمان وقتی است که از خواب نهی شده است. یک خواب هایی انرژی سوز و یک خواب هایی انرژی بخش هستند . یکی از خواب هایی که انرژی و برکت را می سوزاند خواب بین الطلوعین(بین نماز صبح تا طلوع خورشید حدودا یک ساعت و نیم است.)
روایت داریم که زمین از دست انسان ضجه می کشد، وقتی که انسان بین الطلوعین را می خوابد زیرا می داند که وسعت رزق و روزی را بر خودش می بندد. مدیریت معیشت از صبح علی الطلوع آغاز می شود یعنی باید همزمان با طلوع خورشید، از خانه بیرون بزنیم.
پیامبر فرمود: از خدا خواسته ام که برکت امت مرا در بُکور قرار بدهد که بعضی بکور را سحر خیزی معنا کرده اند ولی معنای اصلی اش این است :علاوه بر اینکه از خواب بیدار می شوی از خانه هم بیرون بیایی. دانشمندان اهل حاضر به تاثیر نور خورشید در صبحگاه در سلامت روح و روان و انرژی گرفتن انسان رسیده اند.
زمان معیشت از صبح علی الطلوع آغاز می شود .خدا می فرماید: قسم به صبح آن هنگام که نفس می کشد ( صبح علی الطلوع).ماندن در محیط خواب بطور طبیعی کسالت و خواب می آورد
بیشتر علمای ما مباحث اصلی درس شان را در سحر انجام می دادند. آیت الله بهاءالدینی می فرمود :تا موقع طلوع آفتاب چهار مباحثه ی درسی را پشت سر می گذاشتم، دو تا مباحثه پیش از اذان صبح و دو تا مباحثه بعد نماز صبح . حضرت علی(ع) می فرماید: هیچ گاه خورشید در هنگام طلوع مرا در بستر خواب ندیده است. فجر تا سینه ی آفاق شکافت، چشم علی را خفته نیافت. واجب است تحصیل رزق و روزی حلال برای هر زن و مرد مومنی .
در هنگام ظهر سکانس طبیعت عوض می شود. در قبل از ظهر خواب قیلوله( خواب اندک) توصیه شده است. قیلوله ی قبل از ظهر که کمتر از یک ساعت است بشدت انرژی بخش است. بعد از تناول ناهار هم می توان قیلوله ی بعد از ظهر را انجام داد که بشدت حافظه را تقویت می کند و انرژی بخش است و انسان را برای عصر آماده می کند.
زمان عصر یعنی دو ساعت بعداز نماز ظهر است که برای مدیریت زمان معیشت بوده است. و این تا زمان غروب ادامه پیدا می کند .خواب قبل از غروب و بین مغرب و عشا خواب سفاهت بار و انرژی سوز معرفی شده است.
امام رضا(ع) می فرماید: هرگز نمازت را از اول وقت به تاخیر نینداز. امام علی(ع) می فرماید: نظم تمام امور شما تابع نماز است. ما در این ساعات نماز انرژی معنوی می گیریم. قدیمی ها نماز عشا را که یک ساعت و نیم بعد از نماز مغرب بود نماز خفتن می نامیدند. بزرگان خیلی زود می خوابیدند یعنی پیش از نیمه ی شب .یکی از آسیب هایی که خانواده های اسلامی می بینند جابجا شدن ساعت خواب آنهاست. شیطان بنامی رها موظف است که نگذارد ما برای مناجات سحرگاهی بلند بشویم و مرتب در گوش ما می گوید: وقت بسیار است و بخواب .وقتی آفتاب می زند آن زمان وقتی شادی شیاطین است..
یکی از ویژگی های فردی و اخلاقی یاوران امام مهدی این است که مدیریت زمان پیشرفته دارند. آنها راهبان شب و شیران مجاهد روز هستند یعنی شب تا صبح اهل عبادت هستند و صبح علی الطلوع مجاهد هستند. اگر کسی این مدیریت مهدوی را در زندگی اش پیاده نکند چطور می تواند در شمار انصار المهدی قرار بگیرد؟ غفلت از مدیریت زمان ما را از امام زمان(عج) دور می کند.
ما می توانیم این برنامه را کم کم اجرا بکنیم یعنی اول مدت کمی از بین الطلوعین را بیدار باشیم و بعد کمک آنرا زیاد کنند. پس ما باید بتدریج و گام به گام به این الگو نزدیک بشویم.